Na-oorlogsche koers van het katholieke jeugdwerk
DE TOESTAND
IN BERLIJN
Rijdt veilig
De voedselvoorraad
in Amerika
Bede om hulp voor bloedend Limburg!
DE BURCHT
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
No. 23
ZATERDAG 14 JULI 1945
Bureaus Redactie
en Administratie
OUDE RIJN 1. TEL. 22777
Abonnementsprijzen
f. 0.26 per week
f. 1.10 per maand
f. 3.20 oer kwartaal
ONZE J ON GEMANNENBE WEGIN G.
Onze Nederlandsche Katholieke
jongemannenbeweging zal in een hech
ter nationaal eenheidsverband worden
herbouwd dan ze vóór den oorlog te
zien gaf.
Daar was scheiding naar stand en
ook in sommige jeugdstandsorganisa-
ties zelf was er een historisch ge
groeide gescheidenheid. De methode
verschilde en de formuleering van
vaak gelijkloopende idealen divergeer
de heel sterk.
Tijdens de nationaal-socialistische
onderdrukking zijn er heel wat clan
destiene studiedagen, weekends en
andere besprekingen gehouden, waarop
al maar geboomd is over een juiste in-
eenstrengeling van het noodzakelijke
ééne en het niet minder noodzakelijke
verscheidene.
Want niemand wil zich bezondigen
aan eenzijdigheid, die óf de schijn zou
hebben van gelijkschakeling óf den
klassenstrijd in de hand zou werken.
Onze jongemannenbeweging wil per
soonlijkheidsvorming geven in corpo
ratieven geest.
Persoonlijkheidsvorming en dus zal
haar opbouw geen vervlakking mogen
beteekenen en zal haar vorming con
creet moeten zijn aangepast aan het
levensmilieu.
Corporatieve geest en dus de meest
innige samenwerking, samenwerking
tusschen de verschillende Bisdommen,
maar ook hechte samenwerking tus
schen de verschillende standen.
Daarom verheugt hert; ons zeer, in
„Programgids", nationaal leidersorgaan
van de Katholieke jongemannenbewe
ging in Nederland, te lezen, dat de top
leidingen van Gezellenvereeniging,
Jonge Werkman, K.J.M.V., Voortrek
kers en L.T. hebben besloten een
.Katholieke Nederlandsche Jongeren
beweging" in het leven te roepen.
De bouwsteenen van deze eenheids
beweging zullen de jeugdstandsorgani-
saties zijn, die dan echter zelf volledig
een nationale eenheid zullen vormen.
Er komt een gezamenlijk Hoofd
kwartier.
Er kgmt een gezamenlijke Leiders-
vorming.
Er komt een gezamenlijk Leiders
blad.
Er komt een organisch verband met
de jongens-jeugdbeweging.
Wie de consequenties van dit besluit
doordenkt, zoowel de opbouw uit de
verschillende standsgroepen alsook de
eenheid in de leiding en leidersvor
ming, zal met groot vertrouwen deze
ontwikkeling begroeten.
Er liggen immers sterke waarborgen
in, dat zoowel de persoonlijkheidsvor
ming, die de concrete levnsómstandig-
heden niet straffeloos mag vergeten,
als ook de gezonde corporatieve geest,
die voor een goede maatschappelijke
samenleving onontbeerlijk is, onder
onze katholieke jongemannen zal wor
den verzorgd en aangekweekt.
In het Haarlemsche Bisdom is reeds
een begin gemaakt met de organisatie
van gezamenlijke leiderscursussen.
Voor een volledig welslagen is na
tuurlijk ook volledige deelname van
alle maatschappelijke groepeeringen
noodig.
De stroom van inschrijvingen wet
tigt een optimistisch vertrouwen!
Op grond van de overeenstemming,
die gisteren is bereikt op de vergade
ring van de „kommandantur" (be
staande uit de geallieerde militaire
gouverneurs), staan thans 1.650.000
Berlijners onder Britsch-Amerikaansch
militair bestuur. Bijna alle sovjettroe
pen ontruimen de Engelsche en Ame-
rikaansche zones: alleen bij opslag
plaatsen van levensmiddelen en op
spoorwegemplacementen blijft een
Russische bewaking achter. Engelsche
krijgsraden zullen dezer dagen aan het
werk gaan.
In de gelieele Britsch-Amerikaan-
sche zone te Berlijn is bij proclamatie
bekend gemaakt, dat de reeds uitge
vaardigde sovjet-verordeningen van
kracht blijven. Op grond hiervan ge
looft men in zekere kringen, dat de
Engelschen en Amerikanen, voor wat
Berlijn betreft, wellicht eenigszins zul
len afwijken van de politieke gedrags
lijn. welke zij in het westen en zuiden
van Duitschland volgen.
Aan de definitieve regeling van de
levensmiddelen- en brandstofvoorzie
ning wordt nog door geallieerde des
kundigen gewerkt,, wellicht zal men
zijn toevlucht nemen tot een stelsel
van ruilverkeer tusschen de verschil
lende bezettingszones. Volgens de
mededeelingen van den Britschen gou
verneur, generaal Lyne, is de .kom
mandantur" in beginsel overeengeko
men, dat de Engelschen en Amerika
nen zorg zullen dragen voor de voor
ziening van de bevolking hunner zones.
Zoolang nog geen aanzienlijke aanvoer
uit de rest van de Britsch-Amerikaan-
sche bezettingszones in Duitschland
mogelijk is, zullen de Russen er voor
zorgen, dat er nergens in Berlijn ge
brek aan voedsel is.
Er zijn vele andere problemen, die
voortvloeien uit de gemeenschappelijke
bezetting. Zij worden door zeventien
subcommissies van de „kommandan
tur" bestudeerd. Vandaag zou er een
belangrijke bespreking over de onder
werpen kranten en radio worden ge
houden. Terwyl de Russen politieke
bladen en partijen hebben toegestaan,
hadden de westelijke geallieerden een
andere meening op het stuk van Duit-
sche politieke activiteit. Verschillende
door de Russen gecontroleerde Ber-
lijnsche bladen hebben herinnerd aan
de verklaring van Jalta, volgens welke
de groote geallieerden niet streven
naar vernietiging van het Duitsche
volk, maar slechts naar uitroeiing van
hitlerisme en militarisme. Steeds meer
teekenen wijzen er op, dat dit volgens
de Russen alleen kan worden bereikt
door politieke activiteit van Duitsche
democraten onder geallieerd toezicht.
BOB SCHOLTE.
De radio-zanger Bob Scholte, die een
tweetal jaren in het concentratiekamp
van Auswitz verbleef, is in ons land
teruggekeerd.
Japanneezen vreezen
geallieerde landing op
Sumatra.
Radio Tokio bevestigt het reeds door
de geallieerde verspreide bericht dat
ruim twee honderd bommenwerpers
een aanval hebben gedaan op Sabang.
Het Japansche communiqué voegt er
aan toe, dat aanzienlijke zeestrijd-
krachten langs de noordkust van
Sumatra kruisen en de vrees wekken,
dat er tot een landing zal worden
overgegaan.
Opbouwen.... een ontzaggelijke taak.
Inderdaad, het herstel van zooveel,
dat verwoest werd is een werk van
buitengewone beteekenisbijna
even belangrijk als het voorkomen van
nieuwe destructie, en het mooie is, dat
ieder onzer bij. dit laatste actief kan
medewerken. Rijdt veilig, dan voorko
men we verkeersslachtoffers en nutte-
looze, noodelooze verwoestingen aan
ons verkeersapparaat, dat zoo drin
gend noodig is voor de voedselvoor
ziening.
HOE DE SPOORWEGSTAKING
BEGON.
„Ik kom morgen, Piet".
Een man van de Spoorwegen stond
in geregeld contact met Londen. Het
was de heer Giesberger, die den „Reis
gids der Ned, Spoorwegen" verzorgde.
Vier en twintig uur voordat de in
vasie op het vasteland van Europa zou
plaats hebben zou de heer Giesberger
daarvan op de hoogte worden gesteld.
Daags vóór de landing in Norman-
uië kreeg hij ^rompt een-telegram, dat
luidde: „Ik kom morgen, Piet". En
voor de beroemde Spoorwegstaking van
September 1944 seinde men hem: „Alle
kinderen van Versteeg moeten onder
de wol". Met Versteeg werd bedoeld Ir.
Hupkes, directeur der N.S. En 30.000
„kinderen" van de spoorwegen doken
onider. De directeur zelf leidde, vanuit
een badkamer, zelf maandenlang de
stakingsbeweging.
De publieke opinie in Amerika houdt
zich bezig met het zeer ernstige pro
bleem van de geringe voedselvoorraden
in Amerika en den verwachten kleinen
oogst van sommige producten Dit is
van belang in verband met de behoef
ten van de Vereenigde Staten zelf en
de hulp, die aan Europa verleend zou
worden. In een rede, die beschouwd
wordt een waarschuwing te behelzen
voor de publieke opinie van Amerika
en het buitenland, heeft de minister
van landbouw, Anderson in New York
verklaard, dat Amerika de wereld niet
zou kunnen voeden zelfs niet als elke
kilo voedsel, die geproduceerd wordt,
geëxporteerd zou worden. Wij moeten
het duidelijk zeggen, indien wij later
géén ontevredenheid willen verwekken.
Maar wij moeten doen wat wij kun
nen. Waarschijnlijk zal de komende
oogst slecht zijn maar dit zal ten laste
komen van het vee.
Het blad „New York Times" dringt
aan op de noodzakelijkheid het herstel
van Europa te verhaasten. „Er wordt
daar momenteel meer honger geleden
dan onder de Duitsche besetting". Het
blad denkt, dat de oplossing van het
probleem afhankelijk is van de vraag,
of de geallieerden de Duitsche indus
trie weer op de been zullen brengen om
Europa te helpen, met het gevaar
daarmede Duitschland in het bezit van
het oorlogspotentieel te laten
BOUWONDERNEMER DOOR
TRIBUNAAL VEROORDEELD.
Het Bredasche tribunaal heeft den
49-jarigen bouwondernemer J. Korte-
weg veroordeeld tot interneering met
het advies, deze te beperken tot twee
jaar, verbeurdverklaring van het ver
mogen tot een bedrag van f. 30,000.
en verlies van het recht om openbare
ambten te bekleeden. Hij was ervan
beschuldigd, de eerste jaren van den
oorlog lid te zijn geweest van eenige
nationaal-socialistische mantelorgani
saties en in die jaren blijik te hebben
gegeven van een pro-Duitsche gezind
heid. Voorts had hij vrijwillig een
meubelleverantie gedaan aan de Duit
sche weermacht.
Aan een brief, een noodkreet om
hulp van den wnd. burgemeester van
Mook-Middelaar, ontleenen wij het
volgende
„In Maart kwamen de Mooksche
menschen terug van Brabant en Bel
gië. Zij vonden hun huizen grooten-
deels vernield, en wat niet verniel?!
was, verdiende de naam van woning
niet meer. Plafonds waren uitgebro
ken, vloeren uitgezaagd, electriciteits-
leidingen en waterpompen afgerukt,
ramen en kozijnen meegenomen, deu
ren in honderden stellingen verwerkt,
bedden meegenomen, glas was er niet
meer. Men sliep en slaapt nog (10 Juli
1945) op den grond, op wat stroo; de
meest gelukkigen hebben een stroozak
van papier, welke de repatriëerings-
dienst.... leende. Borden zijn een
luxe. Evenzoo lepels, messen en vor
ken. Kinderen slapen in het stroo,
baby's in kistjes op den grond. Kerken
en scholen zijn vernield.
Het dorpje Middelaar werd op 5 Oc
tober via Ottersum en Goch naar Rees
geëvacueerd, om daarna den Rijn over
te trekken en in Gendringen Neder
land weder binnenkomend, over geheel
het Noorden uitgestrooid. Kinderen
werden van hun ouders gescheiden,
mannen van hun vrouwen. Ze liepen
honderden kilometers, van Gendringen
naar Wilnis, Mijdrecht, Ede, Zwolle,
Leeuwarden, Uythuizen. Ze liepen,
leden ten deele honger en smachtten
ernaar weer naar hun Limburg terug
te keeren.
Na de algeheele bevrijding des lands
werden ze op vrachtwagens en in auto
bussen teruggebracht. En als ze het
raadhuis passeerden, honderd meter
op Limburgsch gebied, dan zongen ze
het'uit: Limburg, mijn vaderland.
Ze passeerden' Mook, de poort, waar
binnen men de vernielingen ingaat.
Naar huis! Hun huis, dat zou het er
wel beter afgebracht hebben. Maar het
was niet waar: het was ook een puin
hoop. Geheel Noord-Limburg, front
voor 6 maanden, is één puinhoop. En
ondanks die puinhoopen gaan ze zin
gend naar binnen: zij gaan aan den
arbeid. Moed is er voor noodig, maar
zij bezitten dien. Zij gaan morgen naar
het distributiekantoor, naar den win
kel, naar het raadhuis, naar.... alle
instanties, maar ze zullen moeten er
varen, dat er voor hen geen hulp is.
Sneuvelen er niet per dag 1 of 2
menschen in dit gebied op de mijnen
velden? Is dat niet genoeg? Mijnen
velden opruimen? Men praai, er over
vanaf Maart 1945, maar ze liggen er
nog en grijnzen ons aan. Dood en ver
derf beteekenen ze, broodeloosheid
voor den boer, onmogelijkheid tot han
delen voor de overheid.
r
Ik ben in Amsterdam, Haarlem, Lel
den en Utrecht geweest. Zeker, gij
allen hebt geleden onder den honger,
maar de bevrijdende legers hebben u
van voedsel voorzien. Zuid-Nederland
heeft met u meegeleefd en het heeft
uit het weinige dat ze bezaten, goe
deren naar u toegezonden. Onze ciga-
retten en onze blikjes, we hebben ze
bewaard voor Vader en Moeder thuis,
voor broers en zusters, voor goede ken
nissen. Het Roode Kruis heeft ze u
toegezonden. In de winkels in Amster
dam kondt ge lezen, dat daar en daar
ook voor u een pakketje was. Waart
ge niet blij en dankbaar? En dat deden
wy ^,voor u> ondanks de granaten die
in Nijmegen, Groesbeek, Mook, Den
Bosch enz. ons om de ooren floten. We
dachten aan u.
Stel u voor,, geachte lezer, 1 stoel in,
elk gezin, voor Noord-Limburg, dat is
in Leiden een geweldig getal; een tafel
uit elke straat. Kan dat niet? 1 lamp
uit elke buurt. 1 weegschaal uit elke
zakenwijk, 1 rij gewichten, is -dat on
mogelijk in de Haarlemmerstraat?
Weet u wel, dat in deze gemeente van
de 7 bakkerijen er totaal verdwenen
zijn? Dat ook de inventarissen ver
loren zijn gegaan? Alles wat u nog
over hebt gehouden, dat missen wij.
Kom, hebt u op zolder nog niet een
oud ledikantje staan? Hebt u geen
wiegje over? Mogen we het komen ha
len. graag! Nog beter als u het ons
komt brengen en u zien kunt waar het
een plaats vindt.
Kunt u geen actie op touw zetten om
ons te helpen? Limburg zal tóch al
zware lasten te torsen krijgen. Heeren
onderwijzers, hebt u geen boeken over?
Wie helpt ons aan banken voor de
school, aan banken voor de kerk van
Middelaar?
Denkt u zich in wat het zeggen wil,
een dorp te moeten herbouwen uit
puinhoopen. En voor den a.s. winter
zal er tooh onderdak moeten zijn,
het is nu nog niet koud, maar de
koude winterwind kan zoo hevig uit do
bosschen komen aanzetten.
Limburg, dat bloedt uit vele wonden
en dat nog steeds geen gehoor vindt,
dankt u. God zegene u, in het bijzon
der om hetgeen ge gaaft aan hen die
in nood verkeeren".
Mook, St. Jan 1945.
H. van der Top
Gemeentesecretaris van Mook
tevens wnd. burfemeester.
