De Nederlandsche
V olksbeweging
Het Regeerings-
program
BINNENLAND
Schijnwerpers op...
DE BURCHT
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
No. 15
DONDERDAG 5 JULI 1945
Bureaux Redactie
en Administratie
OUDE RIJN 1. TEL 22777
Abonnementsprijzen
f. 0.26 per week
f. 1.10 per maand
f.3 20 Der kwartaal
TE HOOG GEGREPEN.
Zij wil niet zijn een politieke partij.
Zij kondigt zich aan als een vernieu
wingsbeweging economisch, sociaal,
politiek, geestelijk die zich voedt uit
de levende bronnen van Christendom
en. Humanisme.
Er was zoo zegt zij in haar „Op
roep" een „burgerlijk-kapitalistisch
materialistische geest" in de periode
tusschen de beide wereldoorlogen,
waarin „geen groote visie, geen bezie
lende daadkracht, geen scheppend ver
mogen", bestond.
Als een sociaal-paedagogische volks
beweging kondigt zij zich aan, die
Christenen en niet-Christenen aan
vaardt. Ook socialistisch wil zij zijn.
Een heerlijk socialisme staat de bewe
ging voor:
„Een zedelijke levensorde van ge
meenschap der in verantwoordelijk
heid gestelde menschen; een func
tioneel georganiseerde maatschappij,
waarin ieder mensch een rechtvaar
dig aandeel in de gemeenschappe
lijke welvaart verwerft, met gelijke
ontwikkelingskansen voor ieder; een
rechtsorde van den arbeid, niet be-
heerscht door kapitaalbezit, maar
geleid door samenwerking van alle
bij het arbeidsproces betrokken groe
pen en gerioht op de algemeene
volkswelvaart".
Van Randwijk schreef in „Vrij Ne
derland"; ,Het begrip „socialisme" is
evenals zooveel in dezen tijd op drift
geraakt" Wij zouden willen zeggen:
laat het op die wijze maar op drift
slaan, want dan is het edel en goed
en bekennen we ons gaarne socialist.
Vroeger noemde men dat solidarisme.
Het zijn waarachtig niet de slechtste
elementen, die zich in de N.V.B. voor-
loopig hebben aaneengerijd. Hier be
hoeft men niet te twijfelen aan den
ernstigen wil om alle krachten samen
te bundelen en in te spannen voor de
geestelijke, sociale en materieele ver
heffing van ons volk.
Maar o, indien Gij van Uwe mani
festen, van Uw algemeene en zoo wel
gemeende geestdriftige oproep moet
overgaan naar het werk van eiken dag
en daarop komt het toch aan, hoe gaat
Gij U dan voeden aan de beide bron
nen Christendom en Humanisme
In Uw beweging gaan nu nog mee
zooveel stammen en talen, voormalige
S.D.A.P.'ers en communisten, katholie
ken en vrijmetselaren, theosofen, gere
formeerden, liberalen. Welke taal zult
Gij spreken indien Gij van Uw warm
gestelde, van echte vaderlandsliefde
getuigende manifesten U zet aan het
concrete werk? De geestelijke vernieu
wing, welke Gij terecht beklemtoont,
begint bij den mensch; het is vóór al
les een godsdienstig-zedelijk vraag
stuk. Zonder hernieuwing der zeden is
elke hervorming van instellingen nut
teloos.
Een godsdienstige, noch een kerke
lijke beweging wilt Gij zijn en Uw per-
sonalistisch-socialisme is geen surro
gaat voor de Kerk.
Wat doet Gij met het gezin? Zonder
een gezond gezin geen gezonde maat
schappij. Derhalve zult gij, N.V.B.in
Uw program moeten opnemen: strijd
tegen de echtscheiding, wijzen op haar
verderfelijke gevolgen het kind als
slachtoffer onhoudbaarheid van de
Ned. wetgeving, die practisch echt
scheiding met onderling goedvinden
mogelijk maakt; beperking van den
arbeid der gehuwde vrouw; strijd
tegen de naaktcultuur het gaat om
de ziel van het kind; strengere film
keuring, want de filmproductie, ge
richt op winst, is a-moreel, immoreel,
a-godsdienstig en anti-godsdienstig, is
in het gunstigste geval niet slecht,
echter nimmer bezield met één hon
derdste van de goede gedachten, welke
aan Uwe beweging ten grondslag
liggen.
De School! Gij maakt propaganda
voor het goed recht der ouders om hun
Het Militair Gezag.
Men kan niet zeggen, dat het M. G.
populair is. Dat was ook niet te ver
wachten. Militairen zijn geen bestuur
ders en de tijd, waarin zij met een be
stuurstaak worden belast, is er niet
een, welke om aangename maatregelen
vraagt. Wij hebben steeds moeten den
ken aan het onmenschelijke van Duit-
sche gezagsdragers tegenover het
menschelüke dus met goede en
kwade kanten van M. G. Dan werd
men mild in zijn critiek. Al spoedig
moest men tot de conclusie komen:
Het M.G. is- overbodig.
Het M. G. ontleende zijn te ver gaande
bevoegdheden aan het te Londen in het
leven geroepen Kon. besluit op den Bij-
zonderen Staat van Beleg. Men meende
dat de tijd onmiddellijk na de bevrij
ding een militair régime noodzakelijk
zou maken. Het geallieerde opperbevel
wensohte een militair apparaat naast
en onder zich. T wee dingen kon dat
bevel niet weten; ten eerste, dat ons
volk, ondanks alle ellende en onder
drukking, door de bevrijding niet los
sloeg en op de tweede plaats, dat ons
burgerlijk bestuurs-apparaat tot de
beste der wereld behoort, in staat om
te besturen, ook na 5 jaar Duitsche
heerschappij. Afgezien van maatrege
len welke direct door de oorlogsvoe
ring werden e,n worden vereischt, ver
mogen wij niet in te zien wat wel door
de uit den grond gestampte organisa
tie van het M. G. zou kunnen geschie
den en niet door ons eigen burgerlijk
bestuur
Volgens aankondiging van den Mi
nister-President zal het M. G. uiterlijk
op 1 September tot 'het verleden be-
hooren.
kinderen die opvoeding en dus ook
het onderwijs te geven en te doen
geven, welke zij, de ouders, het meest
dienstbaar aohten aan het geestelijk
en tijdelijk welzijn van hun kroost.
Vóór bijzonder onderwijs dus spreekt
de N.V.B. zich uit. Uitstekend!
Gij wilt geen doodende uniformiteit,
geen inhoudslooze eenheid. Dusook
geen geforceerde eenheids jeugdorga
nisatie, maar in Uw desbetreffend ge
schrift bepleit Gij het goed recht der
Katholieken op een eigen jeugdorga
nisatie, ook op eigen standsorganisatie.
En Gij trekt U er niets van aan, dat
het in Uwe Beweging kraakt en rom
melt, dat op Uwe vergaderingen en
congressen een verschillende taal
wordt gesproken ener geen Geest
is, die den een den ander doet ver
staan.
Juist omdat Gij den nadruk legt op
de geestelijke vernieuwing, vreezen wij
het ergste. Voor vernieuwing van wo
ningen, bruggen, wegen is op de
breedst mogelijke basis wel een geza
menlijk program te bouwen. Doch op
het geestelijke legt Gij terecht den
klemtoon. En dan wilt Gij zooveel vo
gels van diverse pluimage onder Uw
dak herbergen Katholieken met hun
onbewogen geloof, dat geen vernieu
wing behoeft, zoowel als zoekende
humanisten, die, volmaakt eerlijk, een
eigen gevormd Christendom aanhan
gen dat geen enkele zich bij U thuds
voelt. Gij bedoelt tooh niet te zijn de
een of andere nieuwe, moderne „Gods-
diensf'-zonder-dogma's?
Of grijpt Gh te ver in Uw manifes
ten en zult Gij straks, als gij politieke
partij zijt geworden, op straffe van
anders geheel te verdwijnen als massa
beweging, met een vooruitstrevend
sociaal-economisch program voor den
dag komen, zoodat wij elkaar in het
Parlement de hand kunnen reiken?
Tot zoolang dan. Voor het heden en
voor de geestelijke vernieuwing houden
wij ons aan de leer van Haar, die de
Onbewogenheid zelve is. Gij schrijft,
dat er een innig verband bestaat tus
schen geloofsovertuiging en politieke
keuze. Dat gaat sommigen wel wat ver.
Maar in elk geval is er een zoodanig
verband tusschen geloofsovertuiging
en geestelijke vernieuwing. Volgens ons
gezien zoo, dat ons geloof en niet een
Christendom zonder dogma's daarvoor
de te volgen wegen aanwijst.
Verbod fot in de
openlucht vertoeven
De Militaire Commissaris voor
Leiden en Omstreken maakt be
kend, dat het verbod om zich tus
schen 24 en 4 uur op straat te
bevinden, is ingetrokken.
H.M. DE KONINGIN BEZOEKT
DE RESIDENTIE.
HM. de Koningin zal morgen een
officieel bezoek brengen aan de Resi
dentie. Bij de grens van de Stad, n.l.
bij het Viaduct aan de Laan van N O.
Indië, zal zij om kwart voor twaalf
worden begroet door den gouverneur
van de residentie en den burgemeester
van Den Haag. Een deputatie van de
Seheveningsche bevolking zal H.M.
bloemen aanbieden, terwijl manschap
pen van de brigade Prinses Irene en
van de B.S. op de plaats der begroeting
een erewacht zullen vormen.
Na de begroeting zal de Koningin
zich langs den volgenden weg naar het
paleis aan het Noordeinde begeven:
Laan van N. O. Indië, Louise de Co-
lignystraat, Jul. van Stolberglaan, 1ste
v. d. Boschstraat, Boschlaan, Leidsche
straatweg, Koningskade, Koninginne
gracht, Laan Copes van Cattenburgh,
Scheveningscheweg. Javastraat, Alex-
anderstraat, Plein 1813, Alexanderstr.,
Parkstraat, Oranjestraat, Noordeinde.
Na een korte plechtigheid voor het
paleis ter herdenking van de dooden
zal H.M. vertegenwoordigers ontvangen
van stad en provincie alsmede van de
burgerlijke illegale groepen.
WAARSCHUWING.
De Medical Officer G. Mathew heeft
aan de volksgezondheidcornmissie de
waarschuwing gericht, dat men, alvo
rens gedroogde eieren te consumeeren,
deze aan een hooge temperatuur moet
onderwerpen.
De mogelijkheid bestaat, dat het pro
duct niet voldoende gesteriliseerd is.
UITSPRAAK VAN DE EERE-RAAD
OVER HET CONCERTGEBOUW
TE AMSTERDAM.
ten aanzien van prof. dr. Willem
Mengelberg is de raad van oordeel, dat
deze zich dermate heeft schuldig ge
maakt aan voor een man in zijn positie
ontoelaatbare handelingen in strijd
met de nationale eer, dat hij nooit
weer den dirigentstaf in Nederland be
hoort op te nemen.
ten aanzien van Eduard van
Beinum meent de raad, dat deze wel
concessies heeft gedaan ten koste van
wat een kunstenaar van zijn beteekenis
verschuldigd is tegenover de kunst en
tegenover de nationale eer, doch dat
hij niettemin in zijn functie van eerste
dirigent van het Concertgebouworkest
karakter en moed getoond heeft door
de pertinente weigering, vervat in zijn
schrijven d.d. 6 Dec. 1943 aan het Be
stuur van de N.V. Het Concertgebouw
te Amsterdam, welk schrijven destijds
niet zonder risico was.
RESTITUTIE NEDERLANDSCH
KUNSTBEZIT.
Door internationaal overleg werden
de volgende beginselen door onze ge
allieerden aanvaard.
Ie alle aankoopen voor of door den
vijand sedert 10 Mei 1940 worden als
roof beschouwd, daar deze op fictie be
talingen berusten.
2e alle door den Nederlandschen
staat ingediende eischen tot teruggave
van te identificeeren objecten zullen
worden gerestitueerd. Indien zulks on
mogelijk zal blijken na een nog nader
te bepalen termijn zullen modaliteiten
worden overwogen voor vervanging van
een gelijkwaardig object.
3e om tot goede resultaten te komen
en op medewerking van de Duitsche
instanties invloed uit te oefenen heeft
s.h.a.e.f. het totale openbare en parti
culiere kunstbezit van Duitschland ge
blokkeerd als pand voor het geroofde
uit de voormalig bezette landen.
FIETSBANDEN.
Zooals op een persconferentie he
denmorgen werd medegedeeld heeft
Engeland den uitvoer van rijwielban
den verboden, zoodat fietsend Neder
land voorloopig op anti-plof of bloote
velg blijft aangewezen.
NEDERLAND:
1000 SS-lieden, onder bewaking
van Nederlandsche stoottroepen, zijn
begonnen met het opruimen van mij
nen in Gelderland.
FRANKRIJK:
Eve Jolliot-Curie, dochter van het
„radium-echtpaar" verblijft thans te
Warschau.
Paul Chipine, een der vroegere
leiders van de militie te Vichy, is heden
door het Hof te Versailles ter dood
veroordeeld. Hij was de voornaamste
recruteeringsagent voor het Fransche
anti-bolsjewistische legioen.
ITALIË:
In Bari is een einde gekomen aan
de onregelmatigheden, die, naar men
meent, in verband staan met de be
rechting van de z.g. „monarohisten-
groep" die plaats vindt voor een mili
taire rechtbank te Bari. Onder leiding
van den communistischen minister van
financiën, die voor een onderzoek ter
plaatse naar Bari was gezonden, leve
ren alle burgers thans hun wapenen in.
DUITSCHLAND:
De eerste afdeelingen van de
Britsche bezettingstroepen zijn de
Duitsche hoofdstad binnengetrokken.
In Oost-Duitschland is met toe
stemming van de Russen een christe-
lijk-democratische unie opgericht, kort
na de herleving van de communistische
en de sociaaldemocratische arbeiders
partij.
Sovjet-troepen zijn in overeen
stemming met de nieuwe regeling der
Duitsche bezettingszones, binnenge
rukt in Schwerin, Halle, Leipzig, Wei-
mar, Erfarht en Plauen.
Walter Ubricht, leider van de
Duitsche commun. partij, heeft te ken
nen gegeven, dat er een nieuwe Duit
sche jeugdorganisatie gesticht diende
te worden, teneinde het door de Hitler-
jeugd veroorzaakte kwaad te herstel
len. Hij sprak de hoop uit, dat de
westelijke geallieerden de stichting van
een antifascistische jeugdorganisatie
zouden toestaan.
In de eerste 14 dagen der demo
bilisatie van de Duitsche soldaten voor
het werk op het land, zijn er 150.000
aan den arbeid gegaan. Dit is de helft
van het daartoe bestemde aantal.
JAPAN:
Tokio wordt een verlaten stad. In
Tokio wordt vrijwel de geheele bevol
king geëvacueerd teneinde haar te be
schermen tegen de Amerikaansche
luchtaanvallen. Van de 7 millioen in
woners zal Tokio er binnenkort nog
slechts 200.000 van over hebben.
Ook Singapore gaat over tot eva
cuatie van de burgers voor zoover zij
geen essentieele werkzaamheden ver
richten.
Het Japansche nieuwsbureau geeft
het volk de verzekering dat het moe
derland veilig is voor invasie. „Speciale
aanvalseenheden, gesteund door hon
derd millioen menschen, zijn bereid
hun leven te offeren voor het moeder
land. De val van Okinawa is geen basis
om den uitslag van den slag om het
moederland te voorspellen. Aldus het
persbureau Domei.
AMERIKA:
Er is een staking uitgebroken in
de bedrijven van de Goodyear Tire and
Rubber Co en in die van de Firestone
Tire and Rubber Co. 33.000 arbeiders
nemen hieraan deel. Deze staking is
zeer ernstig in verband met de groote
behoefte aan rubberproducten voor
den oorlog in den Pacific.
T ANGER:
Amerika heeft de uitnoodiging van
Engeland en Frankrijk tot het bijwo
nen van een informeele bijeenkomst te
Parijs, aanvaard. Het betreft de be
spreking van het toekomstig instituut
van Tanger, daar er niet langer eenige
rechtvaardiging blijkt te bestaan voor
het voortduren van de Spaansche be
zetting van de internationale zóne.
Zooals men zich zal herinneren gingen
op 14 Juni 1940 Spaansche troepen over
tot het bezetten van de internationale
zóne in verband met Spanje's wensch
de neutraliteit van de zóne te hand
haven. De Spaansche regeering heeft
reeds te kennen gegeven dat zij bereid
is dienaangaande in onderhandeling to
treden.